Deorbitacja satelitów jest dzisiaj coraz częściej poruszanym tematem. Ma to związek z rosnącą ilością kosmicznych śmieci znajdujących się na niskich orbitach okołoziemskich. Obiekty te stanowią m.in. moduły rakiet wielostopniowych, nieczynne satelity oraz drobne elementy, które powstały w wyniku zderzeń satelitów.

W konsekwencji powstaje mnóstwo małych elementów, które krążąc po orbicie zagrażają działającym satelitom. Prowadzi to do zwiększonego ryzyka wystąpienia tzw. “syndromu Kesslera”. Jest to zaproponowany przez pracownika NASA Donalda J. Kesslera scenariusz, według którego śmieci kosmicznych będzie wciąż przybywać – i to w tempie wykładniczym, ze względu na wtórne kolizje. Bez sprawdzonych sposobów na uniknięcie kolizji lub deorbitację, loty w kosmos mogą stać się tylko historią.

Gdyby wszystkie urządzenia wysyłane w kosmos posiadały systemy deorbitacyjne, można by zapobiec takim niefortunnym zdarzeniom. Już na początku lat 2000. studenci Politechniki Warszawskiej myśleli o rozwiązaniu tego problemu.

Nasza historia rozpoczyna się w 2004 roku na Politechnice Warszawskiej, kiedy to członkowie Studenckiego Koła Astronautycznego zdecydowali się zbudować PW-Sata – CubeSata typu 1U, który został pierwszym polskim satelitą. Co najważniejsze, był to satelita edukacyjny, budowany na uczelni. 

Mieliśmy sporo szczęścia, gdy ESA zaproponowała nam szansę na wystrzelenie naszego satelity podczas dziewiczego lotu rakiety Vega. Działo się to w ramach projektu edukacyjnego w Biurze Edukacji ESA. Szansa przerodziła się w prawdziwą misję, która ostatecznie została zrealizowana we współpracy z Centrum Badań Kosmicznych PAN. Satelita PW-Sat został umieszczony na orbicie okołoziemskiej w dniu 13 lutego 2012 roku. Tym samym dołączyliśmy do wspólnoty satelitarnej w roku, w którym Polska przystąpiła też do Europejskiej Agencji Kosmicznej jako jej pełnoprawny członek.

Osiągnięte zostały dwa główne cele – wystrzelenie pierwszego polskiego satelity i wykształcenie młodych inżynierów w dziedzinie inżynierii kosmicznej.

Po zakończeniu projektu PW-Sat, naturalnym było rozpoczęcie budowy jego następcy: PW-Sata2, którego głównym celem technologicznym było skonstruowanie i przetestowanie innowacyjnego systemu deorbitacji w postaci rozkładanego żagla deorbitacyjnego o powierzchni 4 m². PW-Sat2 był CubeSatem typu 2U (a więc dwukrotnie większym od swojego poprzednika) i podczas swojej misji z sukcesem przetestował główny eksperyment. Na pokładzie testowano także czujnik Słońca oraz system otwieranych paneli słonecznych. Satelita został wyniesiony na orbitę 3 grudnia 2018 r. na pokładzie rakiety Falcon 9. Spalenie w atmosferze nastąpiło 23 lutego 2021 – o wiele lat wcześniej, niż gdyby nie zastosowano żagla.

Od 2018 roku trwają pracę nad PW-Satem3, którego głównym celem jest przetestowanie autorskiego napędu typu warm-gas. Zespół ponownie skupia się na rozwiązaniu problemu śmieci kosmicznych. Przed deorbitacją wykonane zostaną jednak również inne manewry orbitalne, a przy okazji  przetestowany zostanie zaprojektowany przez nas system AOCS (sterowania orientacją satelity) wraz z czujnikami horyzontu.

Start PW-Sata3 planowany jest na ostatni kwartał 2023 roku.